ادامه تحصیل رادیولوژی در خارج از کشور
در سالهای گذشته علم رادیولوژی پیشرفتهای بسیاری کرده است. امروزه دانشجویان بسیاری داوطلب ادامه تحصیل رادیولوژی در خارج از کشور هستند. دانشگاههای بسیاری در سرتاسر جهان دروس مربوط به رشتهی رادیولوژی را در مقاطع تحصیلی مختلف به دانشجویان بین المللی ارائه میدهند. علم رادیولوژی امکان تشخیص بسیاری از بیماریها را برای پزشکان ساده کرده است. با استفاده از علم و فناوری رادیولوژی میتوان اجزای درون بدن انسان را مشاهده کرد و علتهای بیماری را به راحتی تشخیص داد. افرادی که میخواهند در رشتهی رادیولوژی تحصیل کرده و سپس شروع به کار کنند، باید تخصصهای لازم را در این زمینه کسب نمایند. این رشته دانشجویان را با تکنولوژی پرتوشناسی و مهارت تصویربرداری با پرتوگیری آشنا میکند.
مهمترین موارد درسی دانشجویان رادیولوژی
دانشجویان رشتهی رادیولوژی دروس پایهای مانند فیزیک آناتومی و فیزیولوژی را میگذرانند. در طول دورههای تحصیلی، تخصصهای لازم در مورد تصویربرداری پزشکی به دانشجویان آموزش داده میشود. دانشجویان رشتهی رادیولوژی باید با دستگاههای تصویربرداری و نحوهی کار آنها به صورت کامل آشنایی داشته باشند. در صورتی که فرد رادیولوژیست دارای تخصص و توانایی کافی نباشد، میتواند علاوه بر عدم تهیهی تصویر مناسب، موجب آسیب رساندن به بیمار از طریق پرتو گیری شود. تصویر رادیولوژی نامناسب باعث سردرگمی پزشک معالج در تشخیص صحیح بیماری میشود. تصویر برداری رادیولوژی دارای انواع مختلفی است. به عنوان نمونه تصویربرداری رادیولوژی از دست، پا و انگشتان در مقایسه با تصویربرداری رادیولوژی از سیستم گوارشی و عروق سادهتر است. بنابراین دانشجوییان رشتهی رادیولوژی باید دارای تخصصهای لازم باشند و آموزشهای کافی را در این زمینه ببینند. ادامه تحصیل رادیولوژی در خارج از کشور و دانشگاههای معتبر میتواند مهارت و دانش لازم در مورد این رشته را در اختیار دانشجویان قرار دهد و آنها را برای شروع به کار در مراکز پزشکی آماده کند.
ادامه تحصیل رادیولوژی در خارج و دانشگاههای معتبر دنیا
دانشگاههای معتبر دنیا بسیاری از دانشجویان بین المللی را در رشتهی رادیولوژی و در مقاطع مختلف آموزش میدهند. فارغ التحصیلی از یک دانشگاه معتبر میتواند تخصصهای لازم در مورد این رشته را در اختیار دانشجو قرار دهد و مهارت و دانش او را در پرتوگیری افزایش دهد. اگر قصد ادامه تحصیل رادیولوژی در خارج از کشور را دارید، باید با دانشگاههایی که دروس مربوط به این رشته را ارائه میدهند آشنایی داشته باشید. هر کدام از دانشگاههایی که دارای رشتهی رادیولوژی هستند، سطح علمی متفاوتی دارند. علاوه براین، هر دانشگاه شرایط و استانداردهای مشخصی را برای قبولی درخواست پذیرش دانشجویان میطلبد. به منظور ادامه تحصیل رادیولوژی در خارج از کشور باید شرایط دانشگاه مورد نظر خود را شناسایی کرده و مدارک و پیش نیازهای لازم برای ورود به دانشگاه را آماده نمایید.
از جمله کشورهایی که دارای دانشکدههای عالی پزشکی و گروههای برتر رادیولوژی هستند، میتوان به آمریکا و کانادا اشاره کرد. در این متن به بررسی دانشگاههایی که شرایط بهتری برای تحصیل در رشتهی رادیولوژی را فراهم میکنند، خواهیم پرداخت.
ادامه تحصیل رادیولوژی در دانشگاههای آمریکا
دانشگاههای زیر چند دانشگاه برتر آمریکایی هستند که برترین رتبههای علمی بینالمللی را در رشتهی رادیولوژی از آن خود کردهاند. باید گفت که برای ورود به دانشگاههای برتر باید دارای رزومهی تحصیلی قوی و سطح علمی بالایی باشید. چرا که رقابت برای اخذ پذیرش در این دانشگاهها بسیار تنگاتنگ است و سالانه دانشجویان بسیاری از سر تا سر جهان درخواست ادامهی تحصیل در رشتهی رادیولوژی را برای این دانشگاهها ارسال مینمایند. با موفقیت در اخذ پذیرش دانشگاههای برتر میتوانید آیندهی تحصیلی و کاری درخشانی را برای خود تصور کنید. چند دانشگاه برتر آمریکا در رشتهی رادیولوژی بر اساس رتبه بندی علمی بین المللی عبارت هستند از:
۱. دانشگاه هاروارد (Harvard University)

تحصیل رادیولوژی در هاروارد
دانشگاه هاروارد دارای یکی از قویترین دانشکدههای رشتههای علوم پزشکی در دنیا است. داوطلبان میتوانند درخواست اخذ پذیرش خود را تا ۲۲ اکتبر( ۳۰ مهر) به دانشگاه هاروارد ارسال نماید. هزینهی ارسال درخواست پذیرش تحصیل در دانشگاه هاروارد ۱۰۰ دلار است. دورههای تحصیلی در رشتههای علوم پزشکی دانشگاه هاروارد به صورت تمام وقت به دانشجویان ارائه میشوند. دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه هاروارد از سال ۱۷۸۲ شروع به کار کرده و پیشرفتها و نوآوریهای بسیاری را در رشتههای پزشکی ارائه کرده است. دانشگاه هاروارد سختیگیریهای بسیاری برای آموزش دانشجویان خود اعمال میکند، با این حال دانشگاه امکانات و برنامههای تفریحی بسیاری را در طول دوره تحصیل برای دانشجویان تدارک میبیند. تحصیل در دانشگاه هاروارد میتواند یک تجربهی علمی بسیار عالی برای دانشجویان باشد و آیندهی شغلی آنها را تضمین کند.
۲. دانشگاه جانز هاپکینز( Johns Hopkins University)
دانشگاه جانز هاپکینز یکی از برترین دانشگاههای جهان در رشتههای پزشکی است. گروه علمی رشتهی رادیولوژی این دانشگاه بسیار قوی است و دانشجویان بسیاری آرزوی ادامهی تحصیل در رشتهی رادیولوژی این دانشگاه را دارند. دانشجویان داوطلب به ادامهی تحصیل در این دانشگاه در رشتهی رادیولوژی میتوانند تا ۱۵ اکتبر( ۲۳ مهر) درخواست پذیرش خود را برای دانشگاه ارسال کنند. هزینهی ارسال درخواست پذیرش این دانشگاه ۱۰۰ دلار است. تحصیل در رشتههای پزشکی این دانشگاه به صورت تمام وقت است. دانشجویان رشتهی رادیولوژی دانشگاه جان هاپکینز همراه با یادگیری درسهای تئوری و علمی، تجربهی لازم در این زمینه را به صورت عملی کسب میکنند. دانشجویان میتوانند از کمک و راهنمایی مشاوران دانشکده در خصوص درسهای پزشکی و دورههای تحقیقاتی بهره بگیرند. این دانشگاه برنامههای تفریحی و امکانات تسهیلاتی مناسبی برای دانشجویان خود فراهم میکند.
۳.دانشگاه کالیفرنیا سانفرانسیسکو (University of California San Francisco)

دانشگاه کالیفرنیا سان فرانسیسکو
دانشگاه کالیفرنیا سانفرانسیسکو یکی دیگر از دانشگاههای برتر جهان در رشتهی رادیولوژی است. دانشجویان میتوانند درخواست اخذ پذیرش خود را تا ۱۵ اکتبر( ۲۳ مهر) به این دانشگاه ارسال نمایند. هزینهی ارسال درخواست اخذ پذیرش از این دانشگاه ۸۰۰ دلار است. دورههای تحصیلی در دانشگاه کالیفرنیا سانفرانسیسکو به صورت تمام وقت هستند. گروه رشتهی رادیولوژی این دانشگاه به عنوان یکی از گروههای برتر جهان شناخته شده است.
۴. دانشگاه پنسیلوانیا (University of Pennsylvania)
دانشگاه پنسیلوانیا یکی از برترین دانشگاههای دنیا در رشتههای پزشکی و رشتهی رادیولوژی است. داوطلبان ادامه تحصیل در این دانشگاه میتوانند تا ۱۵ اکتبر( ۲۳ مهر) درخواست اخذ پذیرش خود را به دانشگاه ارسال کنند. هزینهی ارسال درخواست اخذ پذیرش دانشگاه پنسیلوانیا ۹۰ دلار است. دانشجویان به صورت تمام وقت به تحصیل در این دانشگاه میپردازند. دانشجویان دانشکدهی پزشکی پرلمن دانشگاه پنسیلوانیا میتوانند، دورههای تحصیلی تکمیلی مانند دورههای کارشناسی ارشد و دورههای دکترا و دورههای پست دکترا را در این دانشگاه بگذرانند. این دانشگاه علاوه بر ارائهی تخصص و دانش لازم، دورههای عملی پزشکی را برای امکان کسب تجربهی بیشتر برای دانشجویان خود فراهم میکند.
۵. دانشگاه واشنگتن سنت لوئیس (Washington University in St. Louis)
دانشگاه واشنگتن سنت لوئیس دارای یکی دیگر از برترین دانشکدههای پزشکی آمریکا است. داوطلبان ادامه تحصیل در این دانشگاه میتوانند تا یک دسامبر( ۱۰ آذر) درخواست اخذ پذیرش خود را ارسال نمایند. هزینهی ارسال درخواست اخذ پذیرش برای دانشگاه واشنگتن سنت لوئیس ۸۰ دلار است. دانشجویان با ورود به این دانشکده میتوانند در پروژههای علمی و تحقیقاتی شرکت کنند. در خارج از دانشگاه دانشجویان میتوانند تجربیات عملی بسیاری را کسب کنند. برای مثال دانشجویان دانشگاه میتوانند در بیمارستان کودکان یا بیمارستان بارنز جویش تجربههای عملی داشته باشند.
همچنین دانشگاه دورههای تابستانی را برای آمادگی هر چه بیشتر دانشجویان ارائه میدهد. دانشجویان بسیاری از این دانشگاه در فعالیتهای تفریحی دانشگاه حضور فعال دارند. تحصیل در این دانشگاه علاوه بر یک دورهی علمی عالی میتواند تجربهای بسیار شیرین از دوران دانشجویی باشد. دانشگاه واشنگتن سنت لوئیس امکانات و تسهیلات بسیاری را برای دانشجویان خود فراهم میکند. دانشگاه امکانات خوابگاهی عالی و سیستم حمل و نقل رایگان برای دانشجویان را فراهم کرده است.

دورههای عملی رادیولوژی
از دیگر دانشگاههای برتر دیگر آمریکا در رشتهی رادیولوژی میتوان به دانشگاه دوک (Duke University)، دانشگاه استنفورد (Stanford University) ، دانشگاه کلمبیا (Columbia University)، دانشگاه میشیگان آن آربور (University of Michigan Ann Arbor)، دانشگاه نیویورک(New York University)، و دانشگاه کالیفرنیا لسآنجلس (Universty of California Los Angeles) اشاره کرد. برای موفقیت در اخذ پذیرش تحصیل در دانشگاههای آمریکا باید دارای مدرک زبان انگلیسی معتبر باشید. قبل از اقدام به شرکت در آزمونهای بین المللی زبان انگلیسی باید شرایط و مدارک لازم برای قبولی در دانشگاه مورد نظر را بررسی کرده و با در نظر گرفتن استانداردهای دانشگاه اقدام به جمع آوری مدارک لازم و ارسال آنها به دانشگاه نمایید.
بیشتر دانشگاههای آمریکا دورههای مجزای تخصصی برای رشتههای سونوگرافی، ام آر آی، سی تی اسکن، ماموگرافی و غیره را برگزار میکنند و دانشجویان بعد از گذراندن این دورهها میتوانند وارد مقطع کارشناسی ارشد و دکترای رشتهی رادیولوژی شوند. به منظور درخواست بورسیهی تحصیلی از دانشگاههای آمریکا میتوانید ویزا، مدرک معتبر زبان انگلیسی، و همچنین رزومهی تحصیلی خود را به دانشگاه مورد نظر ارسال نمایید. دانشگاه بعد از بررسی رزومهی تحصیلی داوطلب و امتیازی که طبق استانداردهای دانشگاه کسب میکند، درخواست کمک هزینهی تحصیلی را قبول یا رد میکند.
هزینهی تحصیل در دانشگاههای آمریکا در مقایسه با کشورهای دیگر بالاتر است. به خصوص مبلغ شهریه رشتههای پزشکی و زیر مجموعههای آن بیشتر از رشتههای تحصیلی دیگر است. هزینههای سالیانهی تحصیلی در دانشگاههای مختلف آمریکا میتواند از ۳۰ هزار دلار تا ۳۵ هزار دلار متغیر باشد. هزینههای ماهیانهی زندگی در ایالتهای مختلف آمریکا با یکدیگر متفاوت است. برای مثال زندگی در ایالت شیکاگو ارزانتر و در ایالت کالیفرنیا گرانتر از ایالاتهای دیگر آمریکا است.
ادامه تحصیل رادیولوژی در دانشگاههای کانادا

تحصیل رادیولوژی در مک مستر
کانادا یکی از مهاجر پذیرترین کشورهای دنیا است و دانشجویان زیادی با هدف ادامهی تحصیل در دانشگاههای کانادا وارد این کشور میشوند. کشور کانادا دارای دانشگاههایی است که در فهرست رده بندی بهترین دانشگاههای جهان قرار میگیرند. دانشگاههای کانادا از لحاظ علمی با دانشگاههای آمریکا برابری میکنند. بسیاری از دانشجویان بین المللی برای تحصیل رادیولوژی در خارج از کشور، به کانادا مهاجرت میکنند. به طور کلی میتوان گفت که کیفیت آموزشی در دانشگاههای کانادا و موسسات آموزش عالی آن بسیار بالا است.
از بهترین دانشگاههای کانادا که قطب رشتهی رادیولوژی به شمار میآیند میتوان به دانشگاههای مک مستر(McMaster University)، مک گیل (McGill) ، دانشگاه فنی بریتیش کلمبیا( British Columbia Institute of Technology)، دانشگاه آلبرتا( University of Alberta) و دانشگاه مانیتوبا( University of Manitoba) اشاره کرد.
برای ادامه تحصیل در دانشگاههای کانادا به ارائه مدرک معتبر زبان انگلیسی و ویزای دانشجویی نیاز خواهید داشت. هزینهی تحصیل رشتهی رادیولوژی در دانشگاههای کانادا در مقطع کارشناسی میتواند از حدود پانزده هزار دلار شروع شود. مبلغ تخمینی تحصیل در رشتهی رادیولوژی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا ۱۸۰۰ دلار کانادا است. علاوه بر هزینههای دانشگاهی باید هزینههای زندگی در کشور کانادا را نیز در نظر گرفت. هزینههای سالیانهی زندگی در شهرهای مختلف کانادا با یکدیگر متفاوت است. به صورت کلی میتوان گفت هزینهی زندگی برلای یک نفر درکانادا حدود ۶۰۰ الی ۷۰۰ دلار کانادا است.
بیشتر بخوانید: تحصیل در کانادا یا استرالیا: مقایسه شرایط تحصیل در کانادا و استرالیا
تحصیل رادیولوژی در دانشگاههای ایتالیا

تحصیل در دانشگاه میلان
ایتالیا یکی از کشورهایی است که به داشتن دانشگاههای پزشکی عالی مشهور است. به همین دلیل ایتالیا برای دانشجویانی که قصد ادامه تحصیل رادیولوژی در خارج از کشور را دارند، میتواند یک مقصد تحصیلی عالی باشد. از برترین دانشگاههای ایتالیا که دارای دانشکدههای معروف پزشکی هستند و رشتهی رادیولوژی را ارائه میدهند، میتوان به دانشگاه میلان Milan University، دانشگاه بولوگنا Bologna University، دانشگاه تورین Turin University، دانشگاه پادوا Padua، دانشگاه ساپینزای رم Sapienza University of Rome، دانشگاه ناپلز فدریکو University of Naples Federico II، و دانشگاه فلورانس University of Florance اشاره کرد.
داوطلبان ادامهی تحصیل در رشته رادیولوژی در دانشگاه های ایتالیا میتوانند از دورهی کارشناسی تا پایان مقطع دکترا به تحصیل در این رشته مشغول شوند. میانگین هزینهی تحصیل در رشتهی رادیولوژی در دانشگاههای ایتالیا حدود ۴ هزار یورو در سال است. با توجه به شهری که در آن زندگی میکنید، دانشگاه محل تحصیل، و مقطع تحصیلی شما متغیر خواهد بود. علاوه بر هزینههای تحصیلی و شهریهی دانشگاه، مبلغ لازم برای تامین هزینه های زندگی حدود ۶۰۰ تا ۸۰۰ دلار در ماه برای هر نفر است.
آیا شما تجربه ادامه تحصیل رادیولوژی در خارج از کشور را دارید؟ به نظر بهترین کشور برای تحصیل در رشته رادیولوژی کدام کشور است؟ تجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
منبع: usnews
سلام ، من کارشناس رادیولوژی هستم میخواستم بدونم تو این کشورها کسی که دکتری رادیولوژی میگیره امکان ریپورت تصاویر پزشکی رو پیدا میکنه یا نه ؟
سلام، من میخوام در رشته رادیولوژی انتخاب رشته کنم
میخواستم بدونم رنکینگ دانشگاهی که میخوام توش درس بخونم در شرایط تحصیل در دانشگاه های خارج کشور که بعدا میخوام در اونجا ادامه تحصیل بدم تاثیر داره؟یا هر دانشگاهی قبول بشم از این لحاظ فرقی نداره؟
دوست عزیز
بی تاثیر نیست ولی تاثیر مستقیم ندارد.
یعنی اینکه در اولویت اول نمره زبان و معدل شما خیلی مهم است و در وهله بعدی رتبه دانشگاه شما میتواند به شما در دریافت بورسیه کمک شایانی کند.
سلام میخاستم بدونم برای تحصیل در رشته رادیولوژی در امریکا قبل از ورود به دانشگاه باید امتحان بدیم؟
و آیا دانشگاهی در مدیسن میشناسید که این رشته رو داشته باشه و دولتی باشد؟
دوست عزیز
متاسفانه امکان دریافت بورسیه تحصیلی برای مقطع کارشناسی در آمریکا وجود ندارد.
سلام…برای رشته رادیولوژی در مقطع ارشد اگر نمرات خوب و زبان خوبی داشته باشم ایا میتوانم بورسیه تحصیلی برای کانادا یا امریکا بگیرم؟
دوست عزیز
احتمال دریافت بورسیه تحصیلی برای مقطع کارشناسی ارشد برای این کشورها بسیار پایین است.
سلام. من رادیولوژی ازاد مشهد قبول شدم و دولتی بیرجند. میخواستم بدونم اگه فارق التحصیل دانشگاه آزاد باشیم، در اپلای برای ادامه تحصیل در مقطع ارشد مشکل ایجاد میکنه؟ حتی اگه دانشگاه خوبی مثل مشهد باشه؟
دوست عزیز
نه مشکلی ایجاد نخواهد کرد، در صورتی که سایر شرایط مانند معدل، نمره زبان و … را هم داشته باشید.
سلام من الان در مقطع کارشناسی رادیولوژی مشغول تحصیلم . غیر از بحث نمره زبان و معدل باید چیکار کنم ؟ و اینکه بورسیه برای چه مقطعیه ؟
سلام من کارشناس رادیولوژی هستم و ارشد آناتومی هم دارم با معدل ۱۹.۳۵ ، و سابقه کار بالایی با دستگاههای سیتی اسکن و ام ار ای دارم ولی سنم ۴۵ سال هست امیدی هست برای گرفتن ویزای کار ، یا پذیرش دکترا ممنون میشم منو راهنمایی بفرماید
دوست عزیز
متاسفانه امکان پذیرش و دریافت ویزا کم است ولی پیشنهاد میکنم که شانس خودتان را امتحان کنید.
سلام خسته نباشید من دانشجوی کارشناسی رادیولوژی هستم میخواستم بدونم اگر درسم رو در ایران تموم کنم و برای ارشد و دکتری خارج برم چه تفاوتی با متخصص رادیولوژیست که دکترای عمومی خونده دارم ؟
دوست عزیز
از بابت مجوز کاری با یکدیگر متفاوت هستند.
سلام خسته نباشید من دانشجوی ترم ۱ کارشناسی رادیولوژی هستم.
خواستم بدونم که اگر بعد از گذراندن ۲ترم در ایران میتوان با همسان سازی این ۲ترم برای ادامه تحصیل در مقطع متخصص رادیولوژی به خارج از کشور سفر کرد؟
ممنون میشم راهنمایی کنید.
دوست عزیز
شما باید طول دوره خودتان را تکمیل کنید و سپس برای مقطع بعدی اقدام کنید.
عزیز انصافااا درست جواب بده اگرم نمیدونی جوابشو بگو از کجا و چه طریقی میشه فهمید که ببین مثلا طرف اینجا گرایش هایی مثل ثبت تصویر میخونه که عملا چیز کاربردی نیس ، اما اگر بخواییم برای ارشد بریم خارج از کشور اسم مقطع تحصیلی چیه بازم گرایشه مث ایران یا نه همون خود رادیولوژی عه و اینکه ایا با گرفتن دکتری حق اوردن سونو کار با سونو و ریپورت تصاویر و داشتن مطب هست یا خیر ؟
دوست عزیز
پذیرش بستگی به رزومه و شرایط شما دارد، گرایش هم دارد. شرایط دانشگاههای مختلف دنیا با هم متفاوت است و شما بدون گذراندن دوره پزشکی در دانشگاه مورد تایید ایران نمیتوانید در ایران کار پیدا کنید.
سلام با لیسانس مهندسی پزشگی گرایش بیوالکتریک میشه برا فوق لیسانس تصویربرداری پزشکی اقدام کرد؟
دوست عزیز
بلی امکانپذیر است و مشکلی نیست.
میتونید برام پذیرش بگیرید برا فوق لیسانس تصویربرداری؟
دوست عزیز
بلی
لطفاً از طریق واتسآپ با شماره ۰۹۳۳۵۶۲۲۵۱۲ ارتباط برقرار کنید یا اینکه از طریق ایمیل nextabroadedu@gmail.com با همکاران ما در ارتباط باشید.
دوست عزیز
بستگی به رزومه تحصیلی شما دارد.
لطفاً رزومه خودتان را از طریق ایمیل یا شماره واتسآپ به همکاران ما ارسال کنید، تا در اسرع وقت بررسی کنند و براتون بیان کنند.
نشانی ایمیل: nextabroadedu@gmail.com
شماره واتسآپ: ۰۹۳۳۵۶۲۲۵۱۲
خارج کشور امکان تحصیل توی رادیولوژی در مقطع دکتری هم داره؟
شنیدم که فقط ایرانه که تا مقطع کارشناسی امکان تحصیل هست
و واسه مرکز زدن حتما نیاز به دکتری رادیولوژی هست؟
دوست عزیز
قوانین کشورهای مختلف متفاوت است، در ایران باید تخصص رادیولوژی داشته باشید، برای کشورهای دیگر هم پذیرش گرفتن و تاییدیه مدرک سخت است.
سلام من درحال تحصیل درکارشناسی رادیو لوژی در ایران هستم آیا برای دریافت دکتری در خارج از کشور چه کشوری هزینم کمتر میره واگه دکتری بگیرم میتونم مرکز بزنم
دوست عزیز
شما میتوانید در کانادا یا استرالیا ادامه تحصیل دهید و مدرک شما هم مورد تایید است. شما میتوانید مرکز ایجاد کنید در همان کشور و کشورهایی که مدرک شما را تایید میکنند.
سلام من کارشناسی رادیولوژی دارم
میخواستم ببینم برای چه رشته هایی توی کارشناسی ارشد کانادا میتونم اقدام کنم؟
اگر بطور خاص نام ببرید ممنون میشم
دوست عزیز
میتوان برای مدیریت سلامت برای شما پذیرش گرفت. در صورتی که نمره زبان ۶.۵ به بالا داشته باشید. در صورت تمایل میتوانید از طریق ایمیل یا واتسآپ با همکاران ما در ارتباط باشید.